به گفته گری هیتینگ نویسنده ارشد سایت AllAboutVision.com «هیچکس با اطمینان نمی تواند بگوید که آیا استفاده طولانی مدت از دستگاه های دیجیتال می تواند منجر به بروز آسیب های مزمن چشمی شود یا خیر، با این همه، این مسأله پذیرفته شده که خیره شدن طولانی مدت به مانیتورها می تواند باعث خستگی و ناراحتی چشم شود.»

خستگی  دیجیتالی چشم (Digital Eye Strain) که گاهی اوقات تحت عنوان سندروم بینایی کامپیوتری (computer vision syndrome) از آن یاد می شود، باعث آزردگی بسیاری می گردد.

اگر تاکنون مواردی نظیر خشکی چشم، تاری دید، خستگی چشم، یا درد در نواحی سر، گردن و کمر را پس از کار کردن با رایانه یا تلفن همراه خود تجربه کرده اید باید بگوییم که شما نیز با این پدیده آشنایید.

بر اساس گزارشی که در سال 2015 میلادی از سوی انجمن بینایی ایالات متحده آمریکا با عنوان "بینایی 20/20/20 است: از چشمانتان در برابر دستگاه های دیجیتالی محافظت نمایید"به چاپ رسید، 61 درصد از آمریکایی ها پس از استفاده دراز مدت از دستگاه های الکترونیکی دچار خستگی چشم می شوند؛ به بیان دیگر تقریبا از هر سه آمریکایی، دو نفر را شامل می گردد.

این آسیب مزمن باشد یا خیر، در هر صورت نتایج بدست آمده از این تحقیق نشان می دهد که شمار بالایی از کاربران این دستگاه ها با پدیده یاد شده دست و پنجه نرم می کنند.

آیا خیره شدن به نمایشگر می تواند باعث بروز آسیب های مزمن شود؟

نمایشگر دستگاه های الکترونیکی معمولا نورهای پر انرژی از خود متصاعد می کنند (که تحت عنوان نور آبی هم از آنها یاد می شود) و به همین دلیل خیره شدن به نمایشگر تبلت ها و تلفن های هوشمند می تواند باعث بروز آسیب های مزمن در چشمان مان شود.

نورهای پر انرژی بخشی از طیف نوری قابل رؤیت هستند که کوتاه ترین طول موج را دارند و از پتانسیل بالایی برای آسیب زدن به بافت های زنده برخوردارند.

ما تقریبا به همان اندازه ای که می خوابیم زمانمان را صرف کار کردن با دستگاه های دیجیتال و خیره شدن به نمایشگرها می کنید

بسیاری از شرکت های ارائه دهنده محصولات مراقبت چشمی نگران اثرات مخربی هستند که به دلیل تابش نورهای پر انرژی از دستگاه های دیجیتال می تواند به چشم وارد شود، زیرا تحقیقات آزمایشگاهی و مطالعات صورت گرفته روی موجودات زنده نشان داده که قرار گرفتن در معرض سطوح بالایی از این نورها می تواند بافت موجود در شبکیه چشم را دچار آسیب های پایدار نماید.

به گفته دکتر هیتینگ این آسیب مشابه تغییراتی است که به خاطر سالخوردگی در شبکیه ایجاد می شود و اصلی ترین علت از دست دادن دائم بینایی در بزرگسالان به شمار می رود.

اما هنوز هم هیچکس قادر نیست با اطمینان بگوید که آیا استفاده طولانی مدت از دستگاه های دیجیتالی می تواند میزان کافی از این نورهای پر انرژی را به نحوی که باعث آسیب رسانی مزمن به چشم ها شود ایجاد نماید.

جالب است بدانید که خورشید و لامپ های LED هم نور آبی رنگ را متصاعد می کنند منتها قضیه اینجاست که اغلب ما برای ساعت های طولانی به آنها خیره نمی شویم.

آیا حق با مادرمانمان بود که زمانی می گفتند جلوی تلویزیون ننشینیم؟

زمانی مادرانمان به ما می گفتند که اگر بیش از اندازه نزدیک به تلویزیون بنشینیم چشمانمان کج می شوند، البته چنین اتفاقی نخواهد افتاد اما ممکن است تا حدودی حق با آنها بوده باشد.

بیش از اندازه نزدیک شدن به تلویزیون و تماشای آن می تواند به این عضو از بدن آسیب برساند چراکه این کار باعث خستگی چشم و تابانده شدن نورهای پر انرژی به آن می شود.

اما به گفته دکتر هیتینگ، میزان نورهای پر انرژی که یک فرد در معرض شان قرار می گیرد به عوامل زیادی بستگی دارد که از آن جمله می توان به فناوری نمایشگر، ابعاد آن، روشنایی تصویر، فاصله صورت فرد تا صفحه نمایش و مدت زمان استفاده از آن اشاره نمود.

او در ادامه گفت: اسمارت فون ها نمایشگرهای کوچکی دارند با این همه به صورت بالقوه در مقایسه با یک تلویزیون بزرگ، مجموعا نور بیشتری را بر چشمان کاربران می تابانند.

بخشی از مشکل اینجاست که ما در حین کار با نمایشگرها چشمان خود را بیشتر می گشاییم و کم تر از حد معمول پلک می زنیم.

در واقع خستگی چشم از آن جهت رخ می دهد که از یک فاصله ثابت و مشخص، بدون آنکه حتی پلک بزنیم برای مدتی طولانی به نمایشگر خیره می شویم و به اطراف نیز نگاه نمی کنیم.

ما چه مدت زمانی را به نمایشگرها خیره می شویم؟

گزارش Internet Trend 2014 به قلم ماری میکر نشان می دهد که آمریکایی ها (در سنین 16 تا 44 سال) به طور متوسط 444 دقیقه یا 7.4 ساعت در روز به نمایشگرها خیره می شوند.

از این رقم، 147 دقیقه آن صرف تماشای تلویزیون، 103 دقیقه برای کار کردن با کامپیوتر، 151 دقیقه به تلفن های هوشمند و 43 دقیقه نیز به تبلت ها اختصاص می یابد.

طبق آمارهای ارائه شده از سوی اداره کار ایالات متحده آمریکا، شهروندان این کشور (که در رده سنی 25 تا 54 سال قرار دارند) به طور متوسط 7.7 ساعت خواب شبانه دارند و این یعنی هر فرد، به همان اندازه که می خوابد، زمان را صرف کار کردن با دستگاه های دیجیتالی و نگاه کردن به نمایشگرها می کند.

بسیاری از ما، به خصوص آنها که در تمام طول روز با کامپیوتر کار می کنیم، بخش اعظمی از زمان بیداری مان را به نمایشگرها خیره می شویم.

گزارش انجمن بینایی آمریکا نشان می دهد که یک سوم بزرگسالان این کشور بیش از 9 ساعت در روز را صرف کار کردن با دستگاه های دیجیتالی می کنند اما از سویی تفاوت های قابل ملاحظه در میان نسل های مختلف آن به چشم می خورد.

کدام افراد بیشتر از 9 ساعت در روز را صرف کار کردن با کامپیوتر می کنند:

•  26 درصد از افرادی که بین سال های 1946 تا 1964 (یعنی پس از جنگ جهانی دوم) به دنیا آمده اند.
•  32 درصد از افرادی که از اوایل دهه 1960 تا اوایل دهه 1980 میلادی به دنیا آمده اند و تحت عنوان نسل X از آنها یاد می شود.
•  37.4 درصد از افرادی که در بازه زمانی سال های 1981 تا 1996 به دنیا آمده اند.

به همین دلیل جای هیچگونه تعجب نخواهد بود اگر بشنویم که خستگی چشم پدیده ای در حال افزایش است.

اما بخشی از این زمان اضافی، به علت تغییر گرایش افراد به کار کردن در فاصله نزدیک است؛ که تصور می شود با افزایش شمار مبتلایان به نزدیک بینی در ارتباط باشد و باید بگوییم که نزدیک بینی در حال بدل شدن به پدیده ای فراگیر در سطح جهان است.

مؤسسه ملی چشم در ایالات متحده آمریکا گزارش داده که 34 میلیون شهروند این کشور از نزدیک بینی رنج می برند و حتی پیش بینی کرده که این رقم تا سال 2030 میلادی رکورد 40 میلیون را پشت سر بگذارد.

برای حفاظت از چشمان خود چه کاری می توانید انجام دهید؟

شاید اثرات طولانی مدت قرار گرفتن در معرض نورهای پر انرژی هنوز هم بر ما پوشیده باشد اما تردیدی نیست که خیره شدن طولانی مدت به نمایشگر می تواند باعث بروز خستگی چشم شود.

با این همه، آنطور که دکتر هیتینگ می گوید می توان با اتخاذ برخی تدابیر تا حدودی از شدت این پدیده کاست:

1- فاصله مناسب را با کامپیوتر حفظ کنید (از نمایشگر به اندازه یک بازو فاصله بگیرید) و از قوز کردن و نزدیک شدن به سمت آن جلوگیری نمایید.

2- در زمان استفاده از تلفن، نمایشگر آن را تا حد ممکن از چشمان خود دور نگه دارید. هر چه فاصله شما از صفحه نمایش بیشتر باشد احتمال آنکه دچار خستگی چشم شوید نیز کمتر خواهد بود (البته دقت داشته باشید که متون و عکس ها به راحتی قابل رویت باشند).

3- هر بیست دقیقه یک استراحت 20 ثانیه ای داشته باشید و به فاصله 20 فوتی (6 متری) آنطرف تر نگاه کنید. این قانون 20-20-20 خوانده می شود و ماهیچه های تمرکز کننده در داخل چشم را آرام می کند و علاوه بر این، آرامش ماهیچه های خارجی آن را به دنبال دارد که چشم ها را به هم نزدیک می کنند و مشاهده اشیاء نزدیک را میسر می نمایند. همچنین این کار به نوعی عمل پلک زدن را شبیه سازی نموده و سطح رویی چشمان را مرطوب می کند.

4- معاینه چشم انجام دهید. حتی آسیب های جزئی چشمی نیز می توانند خطر خستگی دیجیتالی چشم را تشدید کنند.

در زمان معاینه از متخصص خود بخواهید که بهترین عینک را برای کار با نمایشگر دستگاه های دیجیتالی برای تان تجویز کند. عینکی که صرفا برای کار با کامپیوتر یا دیگر دستگاه های دیجیتالی تجویز شده باشد قطعا می تواند برایتان مفید واقع شود.

5- از متخصص چشم خود بخواهید عینکی را برایتان تجویز کند که نور را بلوکه می کند. در حال حاضر برندهای مختلفی اقدام به تولید لنز و پوشش های مناسب برای عینک می کنند که می توانند تا حدودی نورهای مخرب متصاعد شونده از سطح نمایشگرها را کاهش دهند.

6- مطمئن شوید که لنز عینک شما (اگر به عینک نیاز داشتید) دارای پوشش ضد انعکاس یا آنتی رفلکتیو (AR) باشد. حذف انعکاس از لنزها می تواند راحتی چشمان را افزایش دهد و باعث کاهش خستگی آن گردد.

7- بیرون بروید و بیشتر بازی کنید!